Verhaal: we kunnen ervan eten

De voeten van Michels moeder stonden geen moment stil. Ze tikte met haar hakken op de grond, wiebelde met haar enkels en strekte haar kuiten, zodat Michel haastig moest wegschuiven om haar puntige schoenen niet in zijn gezicht te krijgen. Zijn zitvlak schoof daarbij hoorbaar over de vloer en hij hield geschrokken zijn adem in, maar de volwassenen rond de eettafel praatten ongestoord verder.

Michel zat al lang onder de grote tafel in de eetkamer van zijn huis.  Zijn ouders en grootouders hadden al die tijd zitten eten. Hij wist niet dat grote mensen zo lang konden doorgaan met eten. Zo af en toe was zijn moeder opgestaan en hoorde hij de heldere geluiden van borden en bestek dat opgestapeld werd. Steeds kwam ze al snel terug met nieuw voedsel. Hij hield zich muisstil, zodat ze hem niet zou horen of zien. Dan het bonken van een nieuwe schaal op tafel, het schrapen van een opscheplepel en de koerende lofprijzingen van oma Marjon: ‘O God wat is dit heerlijk, wat kan jij toch goed koken, Gemma’. En opa Willem: ‘Hou toch op, jij vindt alles lekker’.  Het was even stil rond de tafel en Michel verstarde. Toen een tinkelend lachje van zijn moeder, waarna zijn vader inviel met zijn warme, hartelijke schaterlach. Oma Kokkie en Opa Jan deden mee en een paar tellen lang was de kamer gevuld met vrolijke geluiden.
Michel herademde. Hij draaide zich op zijn rug. Het tafelblad vormde een reusachtig donker vlak boven hem. Zijn ouders en vier grootouders bezetten maar de helft van het aantal stoelen. Een glanzend donkergroen tafellaken hing tot halverwege hun kuiten.   Nu en dan viel een doperwtje op de grond, of wat kruimels van het gesneden stokbrood. Brokjes en stukjes van het gesprek bereikten hem ook, maar die waren niet wat hij ervan verwacht had. Ze hadden het over het weer, over mensen die dood waren gegaan en over de nieuwe koelbus.
Michel vroeg zich af wanneer ze de geheimen nu eindelijk zouden bespreken. Volwassenen hadden het altijd over geheimen als kinderen er niet bij waren, dat wist iedereen. Daarom hielden ouders soms plotseling op met praten als hun kinderen binnenkwamen.  Hij geeuwde, geluidloos met zijn hand voor zijn mond.

Plotseling hoorde hij zijn naam. Wat was dat? Hij probeerde zijn oren te spitsen. Hij voelde de spieren in zijn hoofdhuid trekken maar geloofde niet dat zijn oren echt spits werden. Het hielp ook niet om beter te horen.

‘…begint eindelijk aan te spekken’, zei zijn moeder. ‘Binnenkort kunnen we er lekker van eten’.  Opa Willem viel in: ‘Hoor je dat, Marjon? Eten, dat kun je wel, hè!’
Dit keer geen gelach. ‘Nou weten we het wel, Willem.’ Opa Jan klonk geïrriteerd.  ‘Wat zei je, Gemma? Breken de vette jaren eindelijk aan? Werd tijd ook, na al dat werk dat jullie erin hebben gestoken.’
Mama lachte, weer dat kristalheldere lachje. Michel hoorde haar niet vaak lachen. Ze glimlachte soms, als hij zijn speelgoed opruimde of als hij zijn bord leegat. Vooral dat laatste vond ze belangrijk. Hij keek naar zijn buik, die mollig en roze boven zijn pyjamabroek opbolde.

‘Vergeet niet dat we het met heel veel liefde hebben gedaan’,  zei ze. ‘Het was onze droom en we hebben er veel voor gelaten. Na die snelle groei van het afgelopen jaar zijn we eindelijk in staat ervan te eten. Daar deden we het voor, ja toch Rob?’
Michel draaide zich terug op zijn buik. Pas geleden had zijn vader net zoiets tegen hem gezegd: ‘Ongelooflijk hoe jij deze zomer gegroeid bent’. Hij had gelachen en hem een klopje op zijn hoofd gegeven. Daarna was hij naar de keuken gegaan en had vanuit de deuropening een muffin naar hem toegegooid. Michel had hem met een sprongetje uit de lucht gegrist.

‘Ik vind dat jullie het hem eerst moeten vertellen.’ Dat was Oma Kokkie. ‘Het is toch niet eerlijk voor dat joch als jullie dit gaan doen zonder dat hij het van te voren weet?’
‘Nee Ma, dan wordt hij alleen maar bang.’ De diepe stem van papa. ‘Nergens voor nodig. Het is snel genoeg achter de rug.’
‘Maar hoe kun je hem nou niet voorbereiden? Dat is toch zielig!’
Zijn moeder kwam tussenbeide. ‘Lieverd, we waarderen het dat je je zorgen over Michel maakt maar we  hebben er echt goed over nagedacht. We willen dat hij het pas kort van te voren hoort. Het is toch al zo’n piekeraar. Laten we hem nou lekker zorgeloos houden zolang het kan.’
Ze klonk geprikkeld, net zoals ’s avonds als hij niet wilde gaan slapen. Gisteravond was hij netjes op tijd in bed gekropen en ze had hem een stevige welterustenkus op allebei zijn wangen gegeven. Wat had ze ook weer gezegd? Lekkere wangetjes, zoiets. Ze kon hem wel opeten, dat was het. Hij had erom gegiecheld.
Oma Kokkie weer: ‘Maar toch’… Papa viel haar in de rede. ‘Ma, we hebben er niet voor niets al die tijd bovenop gezeten. Wat Gemma al zei: we kunnen er nu van eten, en meer dan dat. Eindelijk zit er een vetrandje aan en dat is voor ons. We houden ontzettend veel van Michel, dat weet je, maar het is niet anders.’

De volwassenen schrokken op uit hun gesprek door een eigenaardig jammergeluid van onder de tafel. Gemma’s ogen werden groot toen ze haar achtjarige zoon opgekruld in een foetushouding op de beschaduwde parketvloer zag liggen.  Hij reageerde niet op haar stem of haar aanrakingen. Nadat zijn vader hem, onhandig in zijn verstarde houding, had opgepakt en naar bed gebracht, bloedde de conversatie al snel dood. Van boven hoorden ze zijn zware voetstappen, het openzwaaien van Michels slaapkamerdeur en daar tussendoor nog steeds het woordloze gejammer.
Haar ouders en schoonouders bleven niet voor de koffie. Oma Kokkie hield haar blik afgewend, knikte stroef in haar richting en liep naar buiten, haar tas in haar magere handen geklemd. Gemma nam afscheid van de anderen en ruimde daarna de tafel op. De jaarrekening van hun cateringbedrijf die ze vol trots hadden laten zien legde ze aan de kant, met daarbovenop de folders van de wintersportvakantie die zij en Rob hadden geboekt. Hun allereerste vakantie zonder Michel.